Πριν από μερικά χρόνια, όχι πολλά η αλήθεια είναι, βλέπαμε «ταλαίπωρους» να αθλούνται τρέχοντας έτσι απλά , και εκείνο που συχνά ερχόταν στη σκέψη πάρα πολλών-δεν κρύβω ότι ήμουν ένας από εκείνους- , ήταν ότι «πάει το κάψανε και βγήκανε στους δρόμους». Τα χρόνια πέρασαν η ανάγκη για εκτόνωση σε συνδυασμό με την άθληση είτε λόγω κοινωνικών είτε λόγω οικονομικών συνθηκών ενίσχυσε τον μαζικό αθλητισμό και κατ΄επέκταση αύξησε ραγδαία τον αριθμό των αθλουμένων. Το «αντιαθλητικό» Ηράκλειο τα τελευταία χρόνια έχει μεταλλαχθεί σε έναν τόπο όπου οι αθλούμενο-δρομείς εμφανίζονται παντού και από το πουθενά. Μαζί με τους αθλούμενους ήταν φυσικό να αυξηθεί και ο αριθμός των ερασιτεχνών αθλητών οι οποίοι επικεντρώνονται στα δρομικά αγωνίσματα αντοχής των 5km, 10km, ημιμαραθώνιο-21.1km και μαραθώνιο-42.2km.

Όλα τα αγωνίσματα πραγματοποιούνται σε δημόσια οδό ενώ μόνο για τις περιπτώσεις των 5km και 10km πραγματοποιούνται και εντός σταδίου αλλά αυτό αφορά κυρίως σε αθλητές- μέλη συλλόγων που συμμετέχουν σε πανελλήνια πρωταθλήματα, διασυλλογικά κτλ. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι η συντριπτική πλειοψηφία των ερασιτεχνών αθλητών για να προπονηθεί κάνει χρήση δημοσίων οδών. Και εδώ κάπου αρχίζει η κατάσταση να περιπλέκεται μεταξύ των αθλητών και όλων των υπολοίπων χρηστών των δημοσίων οδών. Αυτή η περίπλοκη κατάσταση στάθηκε και η αφορμή για το παρόν άρθρο.

Ας ξεκινήσουμε ωστόσο με το φαινομενικά παράλογο. Αναρωτιούνται και απολύτως δικαιολογημένα όσοι δεν έχουν σχέση με το άθλημα για παράδειγμα του Μαραθωνίου. «Μα καλά, γιατί ενώ υπάρχουν πεζοδρόμια οι δρομείς επιμένουν να τρέχουν στο οδόστρωμα, θέτοντας σε κίνδυνο την ασφάλεια τόσο των ίδιων όσο και των διερχόμενων οχημάτων και των οδηγών τους;» Εύλογη απορία που δεν τυγχάνει εύλογης απάντησης τουλάχιστον για όσους δεν είναι μυημένοι στο άθλημα. Ο μέσος ερασιτέχνης δρομέας διανύει σε εβδομαδιαία βάση 50 έως 70 χιλιόμετρα προκειμένου να προπονηθεί για μια περίοδο τριών έως έξι μηνών ώστε να προετοιμαστεί κατάλληλα για τον αγώνα-στόχο. Μάλιστα στο Ηράκλειο είναι δεκάδες πλέον οι μαραθωνοδρόμοι των οποίων ο εβδομαδιαίος χιλιομετρικός όγκος ξεπερνά τα 80 και 100 χιλιόμετρα. Αυτός ο όγκος σε συνδυασμό με την καταπόνηση που δέχεται το σώμα ανάλογα με την επιφάνεια στην οποία κανείς επιλέγει να τρέξει, καθορίζει σε μεγάλο βαθμό-δεν είναι το μόνο κριτήριο αλλά είναι από τα σημαντικότερα- το αν κάποιος δρομέας θα εμφανίσει κάποιο τραυματισμό. Την πρώτη ή δεύτερη χρονιά ενασχόλησης του μπορεί να μην συμβεί, όμως κάθε χρόνο και ενώ ξεπερνά ετησίως τα 1.500 χιλιόμετρα τρεξίματος η καταπόνηση συσσωρεύεται και επομένως αυξάνονται και οι πιθανότητες τραυματισμού ιδιαίτερα όταν το μεγαλύτερο ποσοστό του χιλιομετρικού όγκου αποτυπώνεται σε ιδιαίτερα σκληρές και συμπαγείς επιφάνειες όπως είναι το μπετόν ή το πλακάκι.

Δυστυχώς και στο Ηράκλειο μέχρι και σήμερα δεν διαθέτουμε περιοχές με ιδανικά ταρτάν όπως το χώμα ή το γρασίδι, δηλαδή πάρκα, ώστε να αποφεύγεται η χρήση των σκληρών επιφανειών. Το αποτέλεσμα είναι να επιλέγεται από τους δρομείς η λιγότερο επώδυνη επιλογή ανάμεσα στα πεζοδρόμια(πλακάκι-μπετόν) και στην άσφαλτο(δημόσια οδός). Η σκληρότητα της επιφάνειας του πεζοδρομίου, επομένως και οι επιπτώσεις για τις αρθρώσεις και το μυοσκελετικό σύστημα, είναι πολλαπλάσια σε σύγκριση με την επιφάνεια της ασφάλτου και αυτό γιατί η επιφάνεια του πεζοδρομίου δεν απορροφά τη δύναμη πρόσκρουσης, η οποία κατά συνέπεια επιστρέφει και επιβαρύνει τις αρθρώσεις μας. Αν η χρήση του πεζοδρομίου αφορά έναν αθλούμενο που βγαίνει απλώς ένα-δυο απογεύματα για να τρέξει δεν είναι πρόβλημα. Όμως όταν η χρήση αφορά σε έναν συστηματικό δρομέα που πραγματοποιεί έως και επτά προπονήσεις την εβδομάδα με χιλιομετρικούς όγκους που ξεκινούν από τα 50 χιλιόμετρα και ξεπερνούν σε πολλές περιπτώσεις τα 100 χιλιόμετρα, τότε έχει θέσει σοβαρή υποψηφιότητα για τραυματισμό καταπόνησης.

Και αφού προσπάθησα να εξηγήσω το φαινομενικά παράλογο του να τρέχεις κάτω από το πεζοδρόμιο και όχι πάνω σε αυτό, μοιραία έρχεται η συζήτηση για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των δρομέων. Δικαιούνται να κάνουν χρήση της δημοσίας οδού από τη στιγμή που υφίσταται πεζοδρόμιο; Σύμφωνα με τον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας οι πεζοί , επομένως και οι δρομείς, οφείλουν να κάνουν χρήση του πεζοδρομίου και μόνο. Είναι εφικτό αυτό; Όπως εξήγησα παραπάνω, όχι. Επομένως μέχρι ο νομοθέτης να αντιληφθεί τις μεταβαλλόμενες ανάγκες και πολύ περισσότερο μέχρι η πόλη να αποκτήσει τις υποδομές(πάρκα, διαμορφωμένες διαδρομές για δρομείς, κτλ), οφείλουν οι δρομείς από τη στιγμή που επιλέγουν να «παρανομήσουν» να προστατεύσουν εαυτούς και αλλήλους(οδηγούς οχημάτων). Δεν νοείται δρομέας να κάνει χρήση δημοσίας οδού και να μην έχει φροντίσει με την εμφάνιση του (χρωματισμός ρούχων, ανακλαστήρες κτλ) να επισημάνει προ τους οδηγούς την κίνηση του. Πολύ περισσότερο δεν νοείται δρομέας να τρέχει νυχτερινές ώρες χωρίς να έχει φροντίσει να διαθέτει φακό, ανακλαστήρες και κάθε άλλου είδους μέσο με το οποίο θα κάνει ορατή την κίνηση του. Είναι το ελάχιστο που είναι ΥΠΟΧΡΕΩΜΕΝΟΙ να κάνουν απέναντι όχι μόνο στους υπόλοιπους χρήστες αλλά και στον ίδιο τους τον εαυτό έτσι ώστε να γυρίσουν ασφαλείς στις οικογένειες τους και να συνεχίσουν να χαίρονται και να απολαμβάνουν το μεγαλείο του αθλητισμού και της σωματικής άσκησης.

Σημ: Σε αντίθεση με την αντιμετώπιση που τύγχαναν οι δρομείς πριν από ελάχιστα χρόνια (κορναρίσματα, εξύβριση, απειλές κτλ), οφείλω να παραδεχτώ την εξοικείωση και επομένως κατανόηση όλων και περισσότερων οδηγών με το φαινόμενο των δρομέων στους δρόμους και ιδιαίτερα την κατανόηση από επαγγελματίες οδηγούς.