Με αφορμή το Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα της Ρώμης και μελετώντας τα αποτελέσματα διαπίστωσα ότι στους δρόμους ταχύτητας οι μετέχοντες αθλητές πέτυχαν το μεγαλύτερο ποσοστό σε SB / PB (54%), σε σχέση με το σύνολο των αθλητών (34%). Ακόμη πιο ειδικά στο δρόμο των 400μ. και 400μ εμπ. Α-Γ παρουσιάσθηκαν τα μεγαλύτερα ποσοστά (64% και 65%). Σε ανάλογη μελέτη και στους Ο.Α. του Τόκιο είχε παρουσιασθεί η ίδια τάση στα ίδια αγωνίσματα (60%)...

 

Γνωρίζοντας ότι οι κορυφαίοι αγώνες προκαλούν την μέγιστη ψυχική διέγερση τους αθλητές, σε ΟΛΑ τα αγωνίσματα, το οποίο είναι ένα γεγονός που οδηγεί σε καλύτερη επίδοση, αναρωτιέμαι γιατί ειδικά στα 400μ. υπάρχει αυτό το πολύ υψηλότερο ποσοστό βελτίωσης των επιδόσεων.

Αναζητώντας τις βιολογικές προσαρμογές του οργανισμού βλέπουμε ότι με τις προπονητικές - αγωνιστικές επιβαρύνεις, οι οποίες λειτουργούν ως στρεσσογόνος παράγοντας, διαταράσσεται η ομοιοστασία του οργανισμού και έτσι ενισχυείεται– επηρεάζεται σημαντικά η ενεργοποίηση των ορμονών και η δράση των ενζύμων. Οι ορμόνες είναι ένας χημικός αγγελιοφόρος ο οποίος παρέχει το σήμα στο κύτταρο για την εκτέλεση διαφόρων λειτουργιών. Επιπλέον τα ένζυμα (αερόβια – αναερόβια) είναι οι καταλύτες που ενισχύουν τον ρυθμό αντίδρασης στο σώμα.

Κατά την διάρκεια μιας προπόνησης - αγώνα και ενώ εκτελείται μια άσκηση (π.χ. 100μ. σε 100%) η άμεση αντίδραση του οργανισμού, για να επανέλθει στην κατάσταση ομοιοστασίας, είναι η απελευθέρωση ορμονών και η δραστηριοποίηση των ενζύμων που παρέχουν μια έκρηξη ενέργειας. Οι στρεσσογόνες ορμόνες (κατεχολαμίνες) και οι αναβολικές ορμόνες όπως η τεστοστερόνη, η οικογένεια των αυξητικών ορμονών και ταυτόχρονα η καταβολική ορμόνη (κορτιζόλη) αυξάνονται κατά τη διάρκεια 15-30 λεπτών μετά από την άσκηση-αγώνα.

Έτσι ύστερα από ένα διάλειμμα τουλάχιστον 30' έως μερικές ώρες μετά, ο οργανισμός βρίσκεται σε καλύτερη, βιολογικά, ετοιμότητα για επίδοση, εξαιτίας της δραστηριοποίησης των ορμονών και ο αθλητής μπορεί να πετύχει ίδια ή και καλύτερη επίδοση σε επόμενη άσκηση, στην ίδια προπόνηση ή σε επόμενο αγωνιστικό γύρο στους αγώνες... Φυσικά μετά από ένα αριθμό επαναλήψεων στην προπόνηση η καταβολική ορμόνη κορτιζόλη αυξάνεται στον οργανισμό και έτσι μειώνεται η απόδοση.

Η αξιοσημείωτη διαφορά στους αγώνες είναι ότι, κατά κανόνα, οι αθλητές ενεργοποιούνται περισσότερο και έτσι εκκρίνουν υψηλότερα επίπεδα ορμονών, που επιδρούν θετικά στην επίδοση..

Έχοντας τα παραπάνω δεδομένα ως βασική γνώση, που ισχύει για όλα τα αγωνίσματα, και επιπλέον γνωρίζοντας ότι ο βασικός μηχανισμός παραγωγής ενέργειας στους δρόμους ταχύτητας είναι ο αναερόβιος αγαλακτικός(60-100μ.) και ο αναερόβιος γαλακτικός (200-400μ.), που μεγιστοποιείται στο δρόμο των 400μ. “ευθύνεται” για την κούραση. Και αυτό γιατί είναι δεδομένο ότι ο αναερόβιος γαλακτικός μηχανισμός παράγει όξινα προϊόντα. Σημειώνω ότι για την απομάκρυνση των μεγάλων τιμών του γαλακτικού οξέος στους μυς, μέσω του αίματος, χρειάζεται χρονικό διάστημα 20' – 40'.

Το γαλακτικό έχει ενοχοποιηθεί ως «καματογόνος» παράγοντας, όμως στην πραγματικότητα η συσσώρευση αυξημένων τιμών του γαλακτικού δεν είναι καματογόνος παράγοντας. Απλά συνπαράγεται με μια καματογόνο ουσία, γιατί το γαλακτικό διασπάται σε ιόντα υδρογόνου (+Η) και αυτά είναι που προκαλούν αύξηση στην οξύτητα του αίματος, με αποτέλεσμα την πτώση των τιμών του ph, που προκαλούν την μυϊκή ¨κόπωση¨.

 

Αυτή η έντονη βιοχημική «καταπόνηση» οδηγεί σε πτώση της ταχύτητας στα τελευταία 100-150 μέτρα των 400μ., λόγω της οξείας κόπωσης, που συνοδεύεται με την πτώση του pH, μπορεί στους αγώνες να είναι πιο μικρή.. Και αυτό συμβαίνει όσο πιο πολύ μπορεί να ενεργοποιηθεί ένας αθλητής, από την δυσκολία και από την σπουδαιότητα του αγώνα, τόσο μεγαλύτερη έκκριση ορμονών θα έχει και θα μπορεί να πετύχει την «υπέρβαση» στην απόδοση του. Αυτή η ικανότητα δραστηριοποίησης δεν είναι μετρήσιμη, είναι καθαρά ποιοτικό στοιχείο, που ξεχωρίζει τους συμμετέχοντες αθλητές από τους νικητές των αγώνων, που βρίσκονται σε παρόμοιο αγωνιστικό επίπεδο.

Και στην παρατεταμένη ταχύτητα τα όρια του σωματικού στρες μετατοπίζονται συνειδητά ή υποσυνείδητα και αυξάνεται η ανοχή στην κόπωση και τον πόνο. Γιαυτό στους σημαντικούς αγώνες - στόχους οι αθλητές που μπορούν να κάνουν την υπέρβαση, δηλαδή να ενεργοποιήσουν και ένα ποσοστό από τα “αυτόνομα προστατευόμενα αποθέματα” του οργανισμού, και ποιο συγκεκριμένα την αντιοξειδωτική ικανότητα του οργανισμού να διατηρεί την ισορροπία του pH όταν το σώμα γίνεται υπερβολικά όξινο. Τα “αυτόνομα προστατευόμενα αποθέματα” ενεργοποιούνται μόνο σε εξαιρετικά έκτακτες συνθήκες ( π.χ. όπως ο κίνδυνος για την ζωή).

Συμπερασματικά οι αγώνες των 400μ. προκαλούν καλύτερη βιολογική “απάντηση” του οργανισμού, σε σχέση με την προπόνηση, γεγονός που οδηγεί σε καλύτερες επιδόσεις. Φυσικά σε αγώνες με προκριματικό η “κούρσα” που προηγείται του τελικού προετοιμάζει τον οργανισμό καλύτερα για την επόμενη κούρσα, αν και στο μυαλό των αθλητών υπάρχει ο φόβος της κούρασης από την 1η κούρσα.. Φυσικά σε αγώνες που υπάρχει μόνο μια κούρσα οι αθλητές θα είναι καλύτερα προετοιμασμένοι αν κάνουν το πρωϊ της ίδιας ημέρας ή 1 ώρα πριν, μια κούρσα (300 ή 400μ.) έτσι ώστε να προκαλέσουν την ενεργοποίηση των ορμονών που θα οδηγήσουν σε καλύτερο αποτέλεσμα στον αγώνα που ακολουθεί.