Γράφει ο Γιάννης Παπαδόπουλος στην Καθημερινή

Ήταν μια αντιεπιστημονική άποψη, που παρέμενε δημοφιλής τουλάχιστον μέχρι και τις αρχές του ’70, ακόμη και σε μερίδα της ιατρικής κοινότητας: «Οι γυναίκες δεν μπορούν να τρέξουν μαραθώνιο». Επικρατούσε σε ορισμένους η θεωρία πως η έντονη άθληση θα δυσκόλευε τον τοκετό, ότι το εύθραυστο γυναικείο σώμα δεν θα μπορούσε να αντεπεξέλθει στην κόπωση των χιλιομέτρων, ότι όποια τολμούσε να αγωνιστεί ρίσκαρε να χάσει τη μήτρα της.

 

Επρόκειτο για παρωχημένες αντιλήψεις, ριζωμένες σε παλαιότερες δεκαετίες. Άλλωστε, δεν είναι τυχαίο ότι το 1927 η εγκυκλοπαίδεια Δρανδάκη ανέφερε ότι «η γυναίκα είναι διαφορετικά πλασμένη από τον άνδρα, η ικανότης της ισούται με παίδα ή έφηβον» και συνιστούσε να αποφεύγονται «επικίνδυνα διά την σωματικήν διάπλασιν αγωνίσματα όπως είναι το άλμα εις ύψος, η ποδοσφαίρισις, ο ανώμαλος δρόμος, η πυγμαχία».

Στην Ελλάδα το ταμπού έσπασε το 1974, όταν η Ζωζώ Χριστοδούλου έγινε η πρώτη Ελληνίδα που τερμάτισε στον Μαραθώνιο της Αθήνας. «Κορόιδευαν τις γυναίκες που έτρεχαν στον δρόμο. Ελεγαν ότι δεν είναι άθλημα για αυτές. Οτι το σώμα αλλάζει και γίνεται ανδρικό», μου είχε πει η ίδια σε μια συνάντησή μας. «Δεν ήθελα να αποδείξω κάτι. Ηθελα απλώς να τρέξω. Σε όλα τα πράγματα κάποιος είναι πρώτος. Ετυχε να είμαι εγώ. Η ουσία για εμένα ήταν να τερματίσω, να νιώσω τη χαρά της απόστασης».

Στην Ελλάδα το 1974, η Ζωζώ Χριστοδούλου έγινε η πρώτη Ελληνίδα που τερμάτισε στον Μαραθώνιο της Αθήνας.

Στο εξωτερικό, άλλες γυναίκες είχαν καταφέρει να ξεπεράσουν αυτούς τους περιορισμούς κάποια χρόνια νωρίτερα. Στις ΗΠΑ η Νίνα Κούσικ έγινε η πρώτη δρομέας που στάθηκε επισήμως στην αφετηρία του Μαραθωνίου της Νέας Υόρκης το 1970 (μοναδική γυναίκα ανάμεσα σε 127 συμμετέχοντες) και η πρώτη που κέρδισε τον φημισμένο Μαραθώνιο της Βοστώνης το 1972. Θα περνούσε ακόμη πολύς καιρός μέχρι να επιτραπεί, το 1984, στις γυναίκες να καλύψουν την ίδια απόσταση σε Ολυμπιακούς Αγώνες.

Η Κούσικ μεγάλωσε τρία παιδιά σε μονογονεϊκή οικογένεια. Αγωνίστηκε σε περισσότερους από 80 μαραθωνίους, ενώ παράλληλα εργαζόταν σε νοσοκομείο στο Μανχάταν. Πέθανε πρόσφατα, στις 8 Ιουνίου, σε ηλικία 86 ετών. Το τρέξιμο, όπως είχε δηλώσει σε μια συνέντευξη, της έδωσε αυτοπεποίθηση.

 

Ακόμη και σε εκείνον, τον πρώτο της μαραθώνιο στην Αθήνα, υπήρξαν θεατές που αμφισβήτησαν τη Χριστοδούλου. Καθώς αργούσε να εμφανιστεί στον τερματισμό, κάποιοι έλεγαν ότι είχε εγκαταλείψει, άλλοι ότι δήθεν έστριψε σε κάποιο σημείο της διαδρομής για να πάει στο σπίτι της. Η δρομέας, όμως, είχε παροιμιώδες πείσμα. Τους διέψευσε και εμφανίστηκε στο Καλλιμάρμαρο, κάθιδρη αλλά ευτυχισμένη.