Ο «καυτός» Μαραθώνιος της Κρήτης και οι επιπτώσεις στις επιδόσεις των δρομέων - Τι δείχνουν τα στατιστικά
Χρήστος Κώνστας 12:13 15-06-2021

Από το 2016 οπότε και η Κρήτη «απέκτησε» τον δικό της Μαραθώνιο Αγώνα-διοργάνωση που είχε εγκαταλειφθεί τα τελευταία δέκα χρόνια στο νησί-, φρόντιζα πάντα να δίνω το αγωνιστικό «παρών» στην απόσταση των 42.195 μέτρων. Ανεξαρτήτως της προπονητικής φάσης στην οποία βρισκόμουν «κυνηγούσα» έναν Μαραθώνιο τερματισμό στο νησί μου. Ωστόσο η φετινή διοργάνωση όπως ήταν σε όλα και για όλους διαφορετική, έτσι ήταν και για εμένα με αποτέλεσμα να μην σταθώ στην αφετηρία για πρώτη φορά από την έναρξη της διοργάνωσης και να αρκεστώ στη συμμετοχή μου στο παράλληλο αγώνισμα των 10km.Οι λόγοι ήταν δυο. Καταρχάς το γεγονός ότι δεν βρισκόμουν σε επίπεδο φυσικής κατάστασης βάσει της οποίας θα μπορούσα να ανταποκριθώ στις απαιτήσεις της απόστασης. Ωστόσο ο σημαντικότερος λόγος, ο οποίος ανεξάρτητα από τον τραυματισμό ο οποίος με ταλαιπώρησε για μήνες, θα ήταν αρκετός για να μου δημιουργήσει από μόνος τους αναστολές, ήταν η χρονική περίοδος διεξαγωγής του Μαραθωνίου.
Η διπλή αναβολή της διοργάνωσης (Απρίλιος 2020- Απρίλιος 2021) λόγω πανδημίας, ανάγκασε τους διοργανωτές-στους οποίους αξίζουν συγχαρητήρια για τη προσπάθεια- να «σπρώξουν» τη διεξαγωγή του αγώνα στη καρδιά του καλοκαιριού προκειμένου να μην ματαιωθεί οριστικά η διοργάνωση και για αυτή τη χρονιά. Έτσι οι δρομείς όφειλαν να είναι προετοιμασμένοι να αντιμετωπίζουν υψηλές θερμοκρασίες στη διάρκεια της Μαραθώνιας προσπάθειας τους, οι οποίες απαιτούν αναπροσαρμογή στρατηγικής όχι μόνο κατά τη διάρκεια του αγώνα αλλά και πριν από αυτόν.
Το 94,3% των δρομέων «αναγκάστηκαν» να επιβραδύνουν για να τερματίσουν !
Από τα αποτελέσματα των επιδόσεων όσων κατάφεραν να περάσουν τη γραμμή του τερματισμού επιβεβαιώνεται πως η θερμοκρασία λειτούργησε ως καταλύτης για τις επιδόσεις. Από τις 186 «ψυχάρες» που στάθηκαν στην αφετηρία, σχεδόν το 5% δεν κατάφερε τελικώς να τερματίσει. Από εκεί και πέρα η πρώτη 20αδα της γενικής κατάταξης αποτυπώνει πλήρως τις ανατροπές που επέβαλε η ζέστη. Με εξαίρεση τους δυο πρώτους του αγώνα για τους οποίους η εταιρεία χρονομέτρησης δεν έχει δώσει στοιχεία για το χρόνο που πέρασαν το πρώτο ήμισυ του αγώνα (σε αυτό το σημείο λαμβάνεται μια πρώτη εικόνα για την στρατηγική, την τακτική και την αγωνιστική κατάσταση του δρομέα), η συντριπτική πλειοψηφία των «κορυφαίων» στον συγκεκριμένο αγώνα «κάηκε» λόγω ...θερμοκρασίας.
Από τους 175 τελικώς που κατάφεραν να περάσουν τη γραμμή του τερματισμού στον Εθνικό Στάδιο των Χανίων, μόνο 10 σημείωσαν καλύτερη επίδοση στο δεύτερο μισό του αγώνα, δηλαδή λιγότερο από το 6%!Για την ακρίβεια το 94,3% αναγκάστηκε μετά το 21ο χιλιόμετρο του αγώνα να επιβραδύνει, όσο η θερμοκρασία ανέβαινε.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει στη διάθεση του το Runbeat η μέση θερμοκρασία με την οποία έτρεξαν την Κυριακή 13 Ιουνίου οι πρώτοι 50 Μαραθωνοδρόμοι έφτασε τους 27οc βαθμούς ενώ κυμάνθηκε σε διάφορες φάσεις του αγώνα από τους 22οc έως και τους 30 οc. Aυτή ήταν η εικόνα της θερμοκρασίας για εκείνους που σημείωσαν επιδόσεις από 2:41:00 έως 3:30:00 περίπου. Δηλαδή μέχρι τις 10:30 το πρωί. Από εκεί και πέρα ο τελευταίος δρομέας έφθασε στο Εθνικό Στάδιο των Χανίων στη 13:15 το μεσημέρι με τη μέση θερμοκρασία να ξεπερνά τους 30οc ενώ άγγιξε ακόμη και τους 35οc σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία από την μέτρηση των ρολογιών που φέρουν οι δρομείς.
Πόσο επηρεάζονται οι επιδόσεις από τη ζέστη;
Τρέξιμο σε θερμοκρασία μεταξύ 10-15 ° C
Οι περισσότεροι από εμάς ίσως και να κρυώνουμε σε αυτές τις θερμοκρασίες. Όμως φαίνεται ότι επηρεαζόμαστε ιδιαίτερα αν πρόκειται για αθλητές απαιτήσεων. Σε μια έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Medicine & Science in Sports & Exercise, μια ομάδα με επικεφαλής τον φυσιολόγο άσκησης Matthew Ely μελέτησε επιδόσεις μαραθωνίου επί δεκαετίες για ελίτ αθλητές αλλά και ερασιτέχνες υψηλών επιδόσεων σε διάφορες θερμοκρασίες. Αυτό που βρήκαν ήταν εκπληκτικό: ακόμη και σε θερμοκρασίες 10-15 ° C σημειώθηκε πτώση της απόδοσης ενός έως δύο λεπτών για Μαραθωνοδρόμους του 2:10, ανάλογα με το αν ο αγώνας ήταν στο πάνω ή στο κάτω άκρο του εύρους θερμοκρασίας. Για τους άνδρες των τριών ωρών, η επιβράδυνση ήταν τέσσερα έως οκτώ λεπτά.
Φυσιολογικά, το τρέξιμο σε θερμότητα παράγει έναν ¨καταρράκτη¨ αντιδράσεων που ξεκινούν από το γεγονός ότι οι μύες μας δεν είναι στην πραγματικότητα τόσο αποτελεσματικοί. Στην πραγματικότητα, λέει ο Yannick Molgat-Seon, ο οποίος μελετά πάνω από δύο χρόνια στη Θερμική Εργονομία στο εργαστήριο του Πανεπιστημίου της Οτάβα του Καναδά, το 80% της ενέργειας που παράγεται από τους μυς μας καταλήγει ως θερμότητα. Σε κρύο καιρό, αυτή η αναποτελεσματικότητα είναι αυτό που μας κρατά ζεστούς. Αλλά κατά τη διάρκεια της άσκησης, το σώμα πρέπει να το ξεφορτωθεί. Ένας τρόπος είναι με εφίδρωση. «Λιγότερο προφανές είναι η προώθηση της ροής του αίματος στο δέρμα», λέει ο Molgat-Seon. Αυτό είναι σημαντικό γιατί φέρνει υπερβολική θερμότητα από τους μυς σας στο δέρμα, όπου μπορεί να χαθεί στο περιβάλλον.
Αλλά το σώμα έχει τόσο πολύ αίμα. «Έχετε έναν ανταγωνισμό μεταξύ του αίματος που πηγαίνει στο δέρμα και του αίματος με τους ενεργούς μύες», λέει ο Molgat-Seon. «Σε αυτήν τη μάχη, οι μύες χάνουν πάντα.» Έτσι, ακόμη και όταν μόλις ιδρώνετε, οι μύες σας παίρνουν λιγότερο οξυγόνο και επομένως είναι λιγότερο αποτελεσματικοί.
Τρέξιμο σε θερμοκρασίες μεταξύ 15-20 ° C
Αυτές είναι θερμοκρασίες στις οποίες οι περισσότεροι από εμάς αρχίζουν να βλέπουν τις συνθήκες λιγότερο από τέλειες. Ο υπολογιστής Run SMART Project από τον Jack Daniels, συγγραφέα του Running Formula του Daniels, υπολογίζει ότι στους 20,5 ° C, ένας δρομέας με επίδοση 45 λεπτά στα 10km θα είναι 41 δευτερόλεπτα πιο αργός. Για τους μαραθωνοδρόμους, η μελέτη του Ely διαπίστωσε επιβράδυνση ενός έως τεσσάρων λεπτών για ελίτ αθλητές και υψηλού επιπέδου ερασιτέχνες.
Το σώμα σας προσαρμόζεται γρήγορα όταν ξεκινάτε την προπόνηση στη ζέστη. Μέσα σε μια εβδομάδα, ο όγκος του πλάσματος στο αίμα σας αρχίζει να αυξάνεται. Αυτό μπορεί να αυξήσει το βάρος σας, αλλά σας δίνει περισσότερα υγρά για να ιδρώσετε χωρίς να οδηγηθείτε σε αφυδάτωση. Επίσης, διευκολύνει το σώμα σας να παρέχει αίμα στο δέρμα χωρίς να μειώνει υπερβολικά τη ροή στους μυς.
Αρχίζετε να ιδρώνετε νωρίτερα στο τρέξιμο, καθώς το σώμα σας μαθαίνει να προβλέπει τη συσσώρευση της θερμοκρασίας του πυρήνα. Επίσης ιδρώνετε περισσότερο και ο ιδρώτας σας γίνεται λιγότερο αλμυρός, καθώς το σώμα εξοικονομεί νάτριο. Και ο καρδιακός σας ρυθμός επιβραδύνεται ελαφρώς, επιτρέποντας στην καρδιά να γεμίζει περισσότερο μεταξύ των παλμών, οπότε έχει περισσότερο αίμα να αντλήσει.