O 40^ος Αυθεντικός Μαραθώνιος της Αθήνας από άποψη συμμετοχής ήταν ο εντυπωσιακότερος στην νεότερη ιστορία της διοργάνωσης από το 1983.Τερμάτισαν περισσότεροι από 17.000 δρομείς εκ των οποίων 8.936 ήταν Έλληνες. Δηλαδή σχεδόν 1 στους 2 Μαραθωνοδρόμους (48%) ήρθαν από το εξωτερικό για να ζήσουν τη μοναδική εμπειρία της Αυθεντικής και ταυτόχρονα ιστορικής διαδρομής, τερματίζοντας μέσα στο επιβλητικό Καλλιμάρμαρο.

Κατά γενική ομολογία εκτός από την ιστορία των 2.500 ετών της διαδρομής και την παρακαταθήκη που έχει αυτή η διαδρομή για τους σύγχρονους Ολυμπιακούς αγώνες, αποτελεί επιπλέον και μια τεράστια πρόκληση για τους δρομείς, καθώς η δυσκολία της λόγων των μεγάλων υψομετρικών διαφορών, είναι γνωστή παγκοσμίως.

 

Έτσι μοιραία οι μεγάλες επιδόσεις δεν συνηθίζονται. Χρειάστηκαν 9 χρόνια για να καταρριφθεί για 3 μόλις δευτερόλεπτα το ρεκόρ διαδρομής που κατείχε ο Κενυάτης Felix Kandie με 2:10:37 από τον συμπατριώτη του Edwin Kiprop Kiptoo με 2:10:34.

Σε οτι αφορά το ρεκόρ διαδρομής από Έλληνα εκεί τα πράγματα ήταν ακόμη δυσκολότερα. Πέρασαν 17 χρόνια για να καταρριφθεί το «στοιχειωμένο» ρεκόρ του Νίκου Πολιά που κατείχε απο τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 με 2:17:56 για να έρθει ο Κώστας Γκελαούζος το 2021 να σημειώσει επίδοση 2:16:49.

Kι αν οι καλές επιδόσεις για τους ελίτ είναι σπάνιες στην Αυθεντική διαδρομή και παρά την εξέλιξη του αθλήματος, δεν ισχύει το ίδιο για τους ερασιτέχνες. Η ανάπτυξη του Μαραθωνίου έχει δώσει τη δυνατότητα σε όλο και περισσότερους δρομείς να ξεδιπλώσουν τις ικανότητες τους στο αγώνισμα με σπουδαίες επιδόσεις.

Τα στοιχεία της τελευταίας δεκαετίας (2013-2023) που φέρνει στο προσκήνιο το Runbeat αναδεικνύουν τόσο τη θετική όσο και την αρνητική πλευρά του ίδιου νομίσματος για τους Έλληνες δρομείς. Ας ξεκινήσουμε με τα θετικά.

Από το 2013 εως το 2023 οι Έλληνες δρομείς που κατάφεραν στη διαδρομή της Αθήνας να «σπάσουν» το φράγμα το 3 ωρών παρουσιάζουν μια εκρηκτική αύξηση. Τον Νοέμβριο του 2013 μόλις 71 δρομείς (πανελλήνιο πρωτάθλημα και ελεύθεροι ερασιτέχνες) σημείωσαν επιδόσειςκάτω από τις 3 ώρες (Sub3).Τον Νοέμβριο του 2023 έφθασαν τους 125 ενώ ένα χρόνο νωρίτερα είχαν τερματίσει 133 γράφοντας το ρολόι τους από 2 ώρες και 23 λεπτά έως και 2 ώρες και 59 λεπτά. Πρόκειται για μια αύξηση που φθάνει έως και 87% στη διάρκεια της τελευταίας 10ετίας!

*Αφορά στο σύνολο των δρομέων- Έλληνες και ξένοι- καθώς δεν υπάρχουν διαθέσιμα συγκεντρωτικά στοιχεία μόνο για τους Έλληνες εως και το 2015.Απο το 2016 έως σήμερα οι συνολικοί τερματισμοί του αφορούν μόνο σε Έλληνες δρομείς(άνδρες-γυναίκες).

Τα στοιχεία αυτά οδηγούν σε επιπλέον ενδιαφέροντα συμπεράσματα. Καταρχάς διακρίνεται ένα δρομικό ¨big bang¨ στις επιδόσεις τα τελευταία τρία χρόνια εξερχόμενοι από την περίοδο της της πανδημίας. Ενώ από το 2013 έως και το 2019 οι τερματισμοί των Ελλήνων κάτω από 3 ώρες στην Αθήνα κινούνται στα ίδια επίπεδα ,παρουσιάζοντας μικρές διακυμάνσεις, από το 2021 και μετά σημειώνεται θεαματική αύξηση. Ο μέσος όρος των τερματισμών Sub3 την τελευταία 3ετία για τους Έλληνες δρομείς είναι 125 ενώ την 7ετία (2013-2019) ήταν 75. Αυτό σημαίνει ότι η μέση αύξηση ξεπερνά το 60%!

Το έτος ορόσημο για τους Sub3-δρομείς στην Αθήνα

Είναι προφανές ότι η αύξηση των συνολικών συμμετοχών με την ανάπτυξη της διοργάνωσης τους Αυθεντικού Μαραθωνίου της Αθήνας έχει συμβάλλει και στην αντίστοιχη αύξηση των επιδόσεων κάτω από τις 3 ώρες. Το 2013 τερμάτισαν συνολικά (Έλληνες και ξένοι) 8.500 δρομείς ενώ το 2023 ο αριθμός τους ξεπέρασε τις 17.000.Δηλαδή μια αύξηση 100% στη δεκαετία!

Ωστόσο η πιο επιτυχημένη χρονιά σε ότι αφορά στον στόχο για κάτω από τις 3 ώρες δεν ήταν ούτε το 2023 (125 τερματισμοί) ,ούτε καν το 2022 που παρουσιάζει και τον υψηλότερο αριθμό(135 τερματισμοί) συγκριτικά με όλες τις χρονιές της τελευταίας 10ετίας. Αναμφισβήτητα η καλύτερη χρονιά για το Sub3 ήταν το 2021.Τερμάτισαν 105 Έλληνες δρομείς με χρόνο κάτω από 2:59:59 και με μόλις 2.397 συνολικούς τερματισμούς Ελλήνων (Σημ: Ήταν η πρώτη διοργάνωση μετά την πανδημία με περιορισμένες συμμετοχές).Αυτό σημαίνει ότι οι 4 στους 100 Έλληνες(4%) εκείνη τη χρονιά έσπασαν το φράγμα των 3 ωρών στην αυθεντική διαδρομή της Αθήνας. Τα αντίστοιχα ποσοστά για όλες τις υπόλοιπες χρονιές διαμορφώνονταν από 0,08%(2016) έως 1,8%(2022).

Αλλά τι αλήθεια συνέβη εκείνη τη χρονιά; Πως κατάφερε το 4% να σημειώσει επιδόσεις κάτω από τις 3 ώρες ενώ τα υπόλοιπα 9 χρόνια δεν μπόρεσε ούτε καν το 2% να σπάσει το φράγμα του sub3;

H απάντηση βρίσκεται ξεκάθαρα στο καιρικές συνθήκες. Η 14^η Νοεμβρίου του 2021 έχει μείνει ως μια από τις καλύτερες ημέρες-αν όχι η καλύτερη- απο άποψη καιρικών συνθηκών για τις ανάγκες ενός Μαραθωνοδρόμου. Οι δρομείς που τερμάτισαν εκείνη την ημέρα έως τις 12 το μεσημέρι κατέγραψαν μέση θερμοκρασία 18 βαθμών κελσίου με συννεφιά και σε κάποια τμήματα της διαδρομής ελαφρά βροχόπτωση. Πρόκειται για τον ευνοϊκότερο θερμοκρασιακά αγώνα που έχει διεξαχθεί από το 2013 μέχρι σήμερα. Και αυτό αδιαμφισβήτητα συνέβαλε στη βελτίωση των επιδόσεων. Μια ακόμη απόδειξη είναι ότι την ημέρα που καταγράφοταν το πρωτοφανές ποσοστό του 4% για τους Sub3 Έλληνες δρομείς στην Αθήνα, ο Κώστας Γκελαούζους κατέρριπτε έπειτα από 17 χρόνια το ρεκόρ διαδρομής.

 

Για να κατανοήσουμε καλύτερα τη συμβολή της θερμοκρασίας, είναι χρήσιμο να σημειώσουμε οτι στο φετινό επετειακό Μαραθώνιο της Αθήνας οι δρομείς που πέρασαν τη γραμμή του τερματισμού πριν από τις 12 το μεσημέρι (ώρα έναρξης αγώνα 09:00) ,ολοκλήρωσαν τον αγώνα τους με μέση θερμοκρασία 24 βαθμών κελσίου. Δηλαδή 6 βαθμούς κελσίου περισσότερους από το 2021.Έτσι μόλις το 1,4% των Ελλήνων δρομέων κατάφερε επιδόσεις κάτω από τις 3 ώρες.

Σύμφωνα με μελέτες η επίπτωση της θερμοκρασίας από τους 18 στους 24 βαθμούς κελσίου διαμορφώνεται στα 4 δευτερόλεπτα ανα χιλιόμετρο για έναν δρομέα επιπέδου των 3 ωρών για να διανύσει τα 42.195 μέτρα. Αυτό σημαίνει μια επιβάρυνση στην τελική επίδοση κατά 3 λεπτά περίπου.

Oι «παγωμένες» επιδόσεις των ελίτ στην Ελλάδα

Όλα τα στοιχεία συνηγορούν οτι καταγράφεται μια θεαματική βελτίωση των επιδόσεων ταλαντούχων ερασιτεχνών δρομέων οι οποίοι μάλιστα στην πλειοψηφία τους είναι άνω των 35 ετών.Και αυτή αναμφίβολα είναι η θετική πλευρά του ¨Μαραθώνιου νομίσματος¨ στην Ελλάδα ,όπως αναφέραμε και εισαγωγικά. Ωστόσο η άλλη πλευρά αν δεν είναι αρνητική σίγουρα οφείλει να προβληματίσει και αφορά στους ελίτ Μαραθωνοδρόμους της χώρας καθώς και σε όλους εκείνους που συναποτελούν τις προπονητικές τους ομάδες. 

Με εξαίρεση το 2021 και την επιτυχία της κατάρριψης του ρεκόρ διαδρομής στην Αθήνα, όλες οι υπόλοιπες χρονιές της τελευταίας δεκαετίας επιβεβαιώνουν τον κανόνα. Οι επιδόσεις των καλύτερων δρομέων της χώρας είναι «παγωμένες». Μικρές διακυμάνσεις που δεν παρουσιάζουν καμία αξιόλογη μεταβολή και που σίγουρα δεν αποτυπώνουν βελτίωση. Είναι χαρακτηριστικό οτι από το 2013 εως και το 2023 η μέση επίδοση του πρωταθλητή του Μαραθωνίου στη χώρα κινείται οριακά κάτω απο τις 2 ώρες και 23 λεπτά.

Είναι εμφανές οτι το άθλημα του Μαραθωνίου στην Ελλάδα σε επίπεδο πρωταθλητισμού είναι βαλτωμένο. Οι όποιες εξαιρέσεις κάποιων καλών σχετικά επιδόσεων σε αγώνες του εξωτερικού δυστυχώς δεν είναι ικανές να ανατρέψουν την εικόνα. Και το μεγαλύτερο «δυστύχημα» ειναι οτι δεν διακρίνονται στον ορίζοντα πρωτοβουλίες που θα θέσουν σε τροχιά ανάκαμψης το άθλημα που «γεννήθηκε» στη χώρα μας.